Art & KulturëBallina

Kryeqytetet Europiane të Kulturës do të anulohen për 2021

Novi Sadi, Timishoara dhe Elefsina  do të ishin Kryeqytetet evropiane të Kulturës 2021. Por  koronavirusi u prishi planet. Rijeka në Kroaci dhe Galway në Irlandë, që janë mbajtëse të këtij titulli për vitin 2020, mund ta mbajnë titullin deri më 30 prill 2021.

Qytetet që ishin parashikuar si kryeqytete kulturore të Evropës për vitin 2021 do të bëhen të tilla në vitin 2022. Kurse Timișoara dhe Elefsina do të jenë kryeqytete kulturore të Evropës në vitin 2023. Kurse në vitin 2023 kryeqytete kulturore të Evropës do të jenë Elefsina në Greqi dhe Timișoara në Rumani.

Kalaja Petrovaradin, në Novi Sad  e njohur si “Gjibraltari në Danub”, është një nga monumentet më të rëndësishme historike dhe kulturore të Serbisë. Është gjithashtu një nga fortesat më të mëdha dhe më të ruajtura të Europës. Ulet në një kodër të lartë mbi lumin Danub dhe ka 16 kilometra tunele nëntokësore. Që nga viti 2001, ai ka pritur çdo korrik festivalin më të madh të muzikës në Europën Juglindore, EXIT.

Nëse e gjeni veten duke qëndruar për ca kohë përballë orës “së dehur”  të Novi Sad,  mos u shqetësoni, nuk keni ndonjë problem; janë thjesht  akrepat e gjatë dhe të shkurtër të orës që kthehen mbrapsht. E vendosur brenda kalasë Petrovaradin dhe me pamje nga qyteti, ora “e dehur”  ishte një dhuratë nga perandoresha austriake Maria Theresa në mes të shekullit të 18-të.

Timishoara ,  “Vjena e Vogël”

Timishoara, në Rumaninë perëndimore, ishte prej kohësh pjesë e Perandorisë Austro-Hungareze. Fasadat historike të qytetit me ngjyra të ndezura dhe të sapo restauruara kujtojnë atë epokë. Sot Timishoara mban ende pseudonimin “Vjena e vogël”. Shkëlqimi dhe pasuria e tij e kanë bërë atë një nga destinacionet më të njohura të vendit. Në vend të vitit  2021, ajo do të marrë qendrën e  vëmendjes si një Kryeqytet Evropian i Kulturës, në 2023.

Revolucioni që ndihmoi në përfundimin e regjimit komunist të Rumanisë nisi në Timishoara. Shumë demonstrata u zhvilluan këtu në fund të vitit 1989, disa prej tyre me gjak. Të rriturit, adoleshentët dhe fëmijët u qëlluan në sheshin përpara operës. Megjithatë, protestat u përhapën pa pushim, duke bërë që diktatura komuniste nën Çausheskun  të rrëzohej.

Një nga monumentet kryesore të qytetit është Katedralja Metropolitane, kushtuar Tre Hierarkëve të Shenjtë, figura të rëndësishme në Kishën Ortodokse. Arkitektura e saj, që përmban kulla në vend të kupolave, është e pazakontë për një kishë Ortodokse. Ndërtesa gjithashtu kërkoi 1000 trarë çimentoje për t’u futur në tokën kënetore. Përfunduar në 1941, që atëherë ka qenë një vend turistik.

Më 1884, Timishoara u bë qyteti i parë në Evropë që ndriçohej tërësisht nga ndriçuesit elektrik të rrugës. Sot, qyteti mbetet i mirë,  në krahasim me zonat e tjera të Rumanisë: Ai ka një ekonomi të fortë, papunësi relativisht të ulët dhe është selia e shumë ndërmarrjeve ndërkombëtare, veçanërisht e atyre gjermane.

Elefsina: Një vend mitesh dhe ritualesh

Kryeqyteti i tretë Europian i Kulturës për 2021 do të ishte Elefsina, në Greqinë Jugore, vetëm 18 kilometra (11 milje) nga Athina. Është e njohur gjithashtu si Eleusis, një referencë në Misteret Eleusiniane, rituale të veçanta kushtuar perëndive të lashta Greke, Dhimitra dhe Persefoni. Vetëm individë të caktuar u lejuan të marrin pjesë. Qyteti ishte një nga qendrat më të rëndësishme fetare të epokës së tij.

Porti i vjetër industrial i qytetit është mjaft unik. Ai nuk është përdorur për qëllime industriale për disa kohë dhe në vend të kësaj është bërë i njohur si një varrezë anijesh. Afërsisht 30 anije janë ndryshkur këtu për vite me radhë. Qyteti filloi heqjen e rrënojave vitin e kaluar – në përgatitje të vitit kulturor,  tani të shtyrë.

Prej një kohe të gjatë  një qendër  industriale, Elefsina u godit rëndë nga kriza financiare dhe ekonomike Greke. Fabrikat duhej të mbylleshin dhe papunësia u rrit, megjithatë qyteti po punon për të krijuar një imazh të gjallë me hapësira të reja të gjelbra dhe restaurime ndërtimi duke paraqitur një pamje moderne, kur në fund del në skenë në 2023 si Kryeqyteti Europian i Kulturës, dy vjet më vonë sesa ishte planifikuar.si/

Rruga Press

YouTube player